W dniu 14 listopada 2022 roku Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych. Nowe przepisy weszły w życie 8.12.2022 roku, za wyjątkiem:
§ art. 1 pkt 4, który dodaje do ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych art. 9a, który wejdzie w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia;
§ art. 1 pkt 5, 6 i 15 oraz art. 3 ust. 3 i 4 (zmiany w zakresie sprawozdania o praktykach płatniczych), które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
Celem nowelizacji była poprawa efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, doprecyzowanie przepisów związanych z przeciwdziałaniem nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, a także uproszczenie obowiązku sprawozdawczego.
Zgodnie z ustawą z 4 listopada 2022 roku:
– wydłużono termin na złożenie sprawozdania o stosowanych przez podmiot w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych z 31 stycznia na 30 kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie;
– nałożono na wszystkich przedsiębiorców obowiązek złożenia drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o posiadaniu, uzyskaniu lub utracie statusu „dużego przedsiębiorcy”;
– doprecyzowano kwestie związane z obowiązkiem sprawozdawczym o praktykach płatniczych;
– wprowadzono wyłączenia z obowiązku sprawozdawczego, zarówno przedmiotowe (wyłączenie transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, a także świadczeń pieniężnych, w przypadku, których upłynął termin przedawnienia), jak i podmiotowe (obowiązek sprawozdawczy nie będzie dotyczył publicznych podmiotów leczniczych prowadzonych w formie spółki Skarbu Państwa albo spółki jednostki samorządu terytorialnego, jak również spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych).
Celem nowelizacji było także wprowadzenie w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca, bezskuteczności zastrzeżenia umownego wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, jeżeli zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie albo w przypadku nieokreślenia tego terminu od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (zasada ta nie będzie miała zastosowania do transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny).
Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych odpowiedzialność za przekazanie sprawozdania przez podmiot spoczywać będzie na kierowniku tego podmiotu, zaś sam obowiązek sprawozdawczy ciążyć będzie na podmiocie.
W kwestii doprecyzowania obowiązku sprawozdawczego wprowadzono nadto kilka zmian. W szczególności zdefiniowano pojęcie- kierownika podmiotu, wprowadzono obowiązek uzasadnienia przyczyny korekty sprawozdania, wskazano, że sprawozdanie należy będzie korygować w przypadku, gdy co najmniej w jednej pozycji przekazanego sprawozdania dane ulegną zmianie o co najmniej 10% wartości. Warto dodać, że zgodnie z nowymi regulacjami wprowadzono również obowiązek wskazywania w sprawozdaniu o praktykach płatniczych udziału procentowego poszczególnych świadczeń pieniężnych nieotrzymanych, w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych należnych danemu podmiotowi w poprzednim roku kalendarzowym oraz udziału procentowego poszczególnych świadczeń pieniężnych niespełnionych w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych, do których spełnienia był zobowiązany dany podmiot w poprzednim roku kalendarzowym.
Określono także zasady ustalania wartości świadczeń pieniężnych spełnionych, niespełnionych, otrzymanych oraz nieotrzymanych wyrażonych w walucie obcej na potrzeby sprawozdawczości oraz postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień. Poza tym określono termin corocznej publikacji zbiorczego zestawienia sprawozdań o praktykach płatniczych – termin do 31 sierpnia.
W celu zwiększenia efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konkurencji będzie mógł wystąpić do przedsiębiorcy w sprawach z zakresu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych bez wcześniejszego wszczynania postępowania. Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzono również możliwość obniżenia nałożonej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych o 20% w przypadku, gdy strona postępowania w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji uiści w całości administracyjną karę pieniężną oraz zrzeknie się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Dodatkowo, zgodnie z nową zasadą przy ustalaniu wystąpienia nadmiernego opóźnienia ze spełnianiem świadczeń pieniężnych oraz przy obliczaniu maksymalnej wysokości administracyjnej kary pieniężnej, pomijane będą świadczenia pieniężne, których termin spełnienia upłynął wcześniej niż 2 lata przed dniem wszczęcia postępowania, wynikające z transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są podmioty należące do tej samej grupy kapitałowej oraz wynikające z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Warto podkreślić, iż przyjęto model wyliczenia maksymalnej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, który uwzględnia stałe stawki procentowe przypisane do poszczególnych okresów opóźnienia.
Na zakończenie należy nadmienić, że ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. zmieniła również ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Na jej mocy przyznano agencjom wykonawczym uprawnienie do niedochodzenia należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (rekompensata w wysokości stanowiącej równowartość 40 euro tytułem kosztów odzyskiwania należności nieprzekraczającej 5 tys. zł), jeżeli jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu w rozumieniu tej ustawy albo większa od tego świadczenia.
Źródła:
– Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych
